Królowie, trony, koronacje
31 maja – 1 czerwca 2025 r.
W tym roku już po raz dwudziesty pierwszy mamy zaszczyt organizować Ogólnopolski Festiwal Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej w Lądzie nad Wartą. W temacie tegorocznego wydarzenia postanowiliśmy nawiązać do przypadającego w bieżącym roku jubileuszu. Tysiąc lat temu miała miejsce koronacja księcia Bolesława I Chrobrego na króla Polski.
Włożenie korony na głowę syna Mieszka I uczyniło z naszego kraju królestwo, na którego tronie przez setki lat zasiadało kilkadziesiąt osób – kobiet i mężczyzn. Niezależnie od tego, czy korona zdobiła ich skronie przez kilka miesięcy, czy niemal pół wieku, konsekwencje ich decyzji były odczuwalne przez miliony Polaków i obywateli Rzeczpospolitej innych narodowości. Sposób ich rządzenia, polityka wewnętrzna i zagraniczna miały wpływ na życie wszystkich warstw społecznych, nie wyłączając tych najniższych.
Większość mieszkańców średniowiecznej Europy przez całe swoje życie nie miała okazji zobaczyć na własne oczy monarszego tronu. Ale to, kto na nim zasiadał, kształtowało ich życie codzienne i otaczający ich świat. Świadkowie koronacji ostatniego króla Polski odeszli już dawno temu. Współcześnie tego typu ceremonie kojarzymy głównie z Wielką Brytanią, a władzę królewską – z monarchią podtrzymywaną w hołdzie dla tradycji, bez możliwości podejmowania kluczowych dla państwa decyzji.
Tymczasem w czasach, gdy monarcha wraz z koroną i berłem otrzymywał władzę absolutną, akt koronacji był czymś znacznie więcej niż symbolem. Ceremonia ta miała charakter nie tylko państwowy, ale również religijny. Dostojnik kościelny namaszczał władcę świętymi olejami, podkreślając fakt pochodzenia wszelkiej władzy od Boga. Dla poddanych, dworu oraz – przede wszystkim – dla innych władców, był to wyraźny sygnał, że nie mają do czynienia z zarządcą, lecz monarchą, którego prawo do tronu legitymizują nie traktaty, lecz boskie nadanie.
Na wspomnianym w temacie tegorocznego festiwalu tronie mógł zasiadać nie tylko cesarz, król lub książę, ale również biskup. Wznoszący się w Lądzie kościół pw. Św. Mikołaja i Najświętszej Maryi Panny należy do archidiecezji gnieźnieńskiej, której dzieje sięgają roku 1000. Według historyków to właśnie arcybiskupi gnieźnieńscy umieszczali koronę na skroniach pierwszych królów Polski – niezależnie od tego, czy ceremonia odbywała się w Gnieźnie, Poznaniu czy Krakowie.
Zaproszeni na festiwal eksperci opowiedzą o roli, jaką koronacja Bolesława I Chrobrego odegrała w dziejach naszego kraju. Podczas wykładów popularnonaukowych historycy postarają się przybliżyć słuchaczom układ sił w średniowiecznej Europie początków XI w. i jego wpływ na późną koronację polskiego władcy. Archeolodzy zaś postarają się znaleźć odpowiedź na pytanie, co zabytki kultury materialnej z tego okresu, relikty architektury, przedmioty codziennego użytku, ale i artefakty cenne i wyjątkowe, mogą powiedzieć nam o początkach królestwa pod rządami dynastii Piastów.
Z kolei w osadzie słowiańskiej liczne koncerty muzyki dawnej, pokazy walk wojów i średniowiecznego rzemiosła oraz spektakle teatralne pozwolą wszystkim gościom festiwalu na przeniesienie się do czasów, kiedy to od woli koronowanych głów zależało być albo nie być mieszkańców średniowiecznej Polski i Europy.
…………………………………………………………………………………………..
Sobota 31.05.2025
Osada słowiańska:
10:00-18:30 tradycyjne jadło i napitki, kramy, strzelanie z łuku, występy muzyczne, pokazy średniowiecznego rzemiosła (park przy OEP)
10:00-17:00 stoisko promocyjno-edukacyjno-warsztatowe ZPKWW oraz OEP Ląd (plac przy OEP)
11:00-17:00 słowiański plac zabaw (park przy OEP)
11:00-17:00 archeologiczna piaskownica (park przy OEP)
11:00-13:30 spacer historyczno-przyrodniczy na Rydlową Górę (zbiórka pod sceną)
12:00-15:00 (ostatni start 14:30) „Nie wszystko złoto, co się świeci” – archeologiczna gra terenowa (infopunkt przy OEP)
12:00-14:30 turniej wojów o nagrodę Kasztelana Lądzkiego (arena)
12:00-12:45 diorama łąk trzęślicowych z fragmentami starorzecza – zwiedzanie z przewodnikiem (OEP)
13:00-13:45 „Przyrodnicze bajki” – teatrzyk ilustracji Kamishibai (zbiórka uczestników na holu głównym OEP)
14:00-14:45 diorama łąk trzęślicowych z fragmentami starorzecza – zwiedzanie z przewodnikiem (zbiórka uczestników na holu głównym OEP)
14:00-15:00 gry i zabawy plebejskie dla dzieci (pod sceną)
15:00-15:45 „Przyrodnicze bajki” – teatrzyk ilustracji Kamishibai (zbiórka uczestników na holu głównym OEP)
15:00-15:45 koncert zespołu „Aždaja” (scena)
16:00-16:45 diorama łąk trzęślicowych z fragmentami starorzecza – zwiedzanie z przewodnikiem (zbiórka uczestników na holu głównym OEP)
16:00-17:00 oficjalne powitanie gości XXI Festiwalu w Lądzie i wręczenie nagród za zwycięstwo w turnieju (scena)
17:00-18:00 „Bitwa o Ląd” – inscenizacja walk wczesnośredniowiecznych (arena)
19:00-19:40 „Polska w koronie” – spektakl inspirowany królewską koronacją w wykonaniu Baletu Dworskiego Cracovia Danza (scena)
20:30-21:30 koncert zespołu „Roderyk” (scena)
Klasztor (sobota):
10:00-18:00 wystawy: archeologiczna „Klejnoty nie tylko w koronie” Magdaleny Felis (galeria) oraz posterowe: „Postacie z kręgu Bolesława Chrobrego” Mateusza Sikory i „Tak było – 20 lat Festiwalu w Lądzie w obiektywie Bogdana Walkiewicza” Kateriny Zisopulu-Bleji (krużganki klasztorne)
10:00-18:00 stoiska edukacyjne UAM, Rezerwatu archeologicznego Genius loci, Pracowni Plastycznej i Konserwacji Zabytków MAP (krużganki klasztorne)
10:00-18:00 pracownia dawnego druku i pracownia tworzenia witraży (krużganki klasztorne)
10:00-18:00 pojedynki na bezpieczne miecze w obozie rycerskim (park przy klasztorze)
10:00-18:00 Małe ZOO – przyjazne dzieciom zwierzątka gospodarskie (ogrody klasztorne)
10:00-18:00 “Kilku wykwalifikowanych inżynierów” – późnośredniowieczne stanowisko edukacyjne (dziedziniec za klasztorem)
10:00-17:00 zwiedzanie klasztoru z przewodnikiem – o każdej pełnej godzinie (zbiórka przed furtą klasztoru)
12.00-15.00 wykłady popularnonaukowe (Sala Opacka w klasztorze):
WYKŁAD „Korona Bolesława Chrobrego” (prof. dr hab. Przemysław Urbańczyk)
WYKŁAD „Kiedy i dlaczego zaczęto w Polsce wznosić architekturę murowaną?”
(prof. dr hab. Jarosław Jarzewicz)
WYKŁAD „Srebro i władza. Obieg kruszcu a początki państwa Piastów” (dr hab.
Dariusz Adamczyk)
12:00-14:00 „W królewskim skarbcu, czyli złoto, srebro i rubiny” – warsztaty kreatywne dla dzieci (krużganki klasztorne)
12:00-14:00 „Spotkanie z muzyką dawną” dr hab. Henryk Kasperczak z Akademii Muzycznej w Poznaniu (kapitularz)
12:30-13:00 „Kącik Bajarza” – słuchanie średniowiecznych legend w klasztornym zaciszu (krużganki klasztorne)
14:00-15:00 warsztaty tańców dawnych i tradycyjnych – grupa “La Dame” (park przy klasztorze)
14:00-15:00 koncert zespołu „Veratus” (kościół pw. NMP i św. Mikołaja)
15:00-17:30 tradycyjne pieśni nabożne z duetem śpiewaczym Kurkowicz/Braszak (kościół pw. NMP i św. Mikołaja)
15:30-16:00 pokaz walk rycerskich (park przy klasztorze)
15:30-16:00 „Kącik Bajarza” – słuchanie średniowiecznych legend w klasztornym zaciszu (krużganki klasztorne)
Niedziela 1.06.2025
Osada słowiańska:
10:00-17:00 tradycyjne jadło i napitki, kramy, strzelanie z łuku, występy muzyczne, pokazy średniowiecznego rzemiosła (park przy OEP)
10:00-16:00 stoisko promocyjno-edukacyjno-warsztatowe ZPKWW oraz OEP Ląd (plac przy OEP)
11:00-17:00 słowiański plac zabaw (park przy OEP)
11:00-17:00 archeologiczna piaskownica (park przy OEP)
11:00-12:30 konkurs na rekonstrukcję stroju (scena)
11:00-11:45 „Przyrodnicze bajki” – teatrzyk ilustracji Kamishibai (zbiórka uczestników na holu głównym OEP)
12:00-13:00 turniej piątek – drużynowe walki wojów (arena)
12:00-12:45 diorama łąk trzęślicowych z fragmentami starorzecza – zwiedzanie z przewodnikiem (zbiórka uczestników na holu głównym OEP)
12.00-14.00 wykłady popularnonaukowe (OEP):
WYKŁAD „Piastowie i Przemyślidzi – współpraca, konflikty, oddziaływania (koniec X
– I poł. XI w.)” (prof. UAM dr hab. Marzena Matla)
WYKŁAD „Wikingowie, Słowianie i elity świata Północy” (dr hab. Leszek Gardeła)
12:00-15:00 (ostatni start 14:30) „Nie wszystko złoto, co się świeci” – archeologiczna gra terenowa (infopunkt przy OEP)
13:00-13:45 „Przyrodnicze bajki” – teatrzyk ilustracji Kamishibai (zbiórka uczestników na holu głównym OEP)
14:00-15:00 finałowa bitwa wojów (arena)
14:00-14:45 diorama łąk trzęślicowych z fragmentami starorzecza – zwiedzanie z przewodnikiem (zbiórka uczestników na holu głównym OEP)
15:00-16:00 gry i zabawy plebejskie dla dzieci (pod sceną)
16:00-16:45 diorama łąk trzęślicowych z fragmentami starorzecza – zwiedzanie z przewodnikiem (OEP)
16:00-17:00 koncert zespołu „Żniwa” (scena)
18:00-19:30 koncert finałowy XXI Festiwalu w Lądzie – zespół “Arka Noego” (scena)
19:30 oficjalne zakończenie XXI Festiwalu (scena)
Klasztor (niedziela):
10:00-17:00 wystawy: archeologiczna „Klejnoty nie tylko w koronie” Magdaleny Felis (galeria) oraz posterowe: „Postacie z kręgu Bolesława Chrobrego” Mateusza Sikory i „Tak było – 20 lat Festiwalu w Lądzie w obiektywie Bogdana Walkiewicza” Kateriny Zisopulu-Bleji (krużganki klasztorne)
10:00-17:00 stoiska edukacyjne UAM, Rezerwatu archeologicznego Genius loci, Pracowni Plastycznej i Konserwacji Zabytków MAP (krużganki klasztorne)
10:00-17:00 “Kilku wykwalifikowanych inżynierów” – późnośredniowieczne stanowisko edukacyjne (dziedziniec za klasztorem)
10:00-17:00 pracownia dawnego druku i pracownia tworzenia witraży (krużganki klasztorne)
10:00-17:00 pojedynki na bezpieczne miecze w obozie rycerskim (park przy klasztorze)
10:00-17:00 Małe ZOO – przyjazne dzieciom zwierzątka gospodarskie (ogrody klasztorne)
10:00-16:00 zwiedzanie klasztoru z przewodnikiem – o każdej pełnej godzinie (zbiórka przed furtą klasztoru)
12:00-16:00 pracownia czerpania papieru i kaligrafii „Kalander” (dziedziniec za klasztorem)
12:00-14:00 „W królewskim skarbcu, czyli złoto, srebro i rubiny” – warsztaty kreatywne dla dzieci (krużganki klasztorne)
12:30-13:30 koncert zespołu „Lux Antiqua” (kościół pw. NMP i św. Mikołaja)
12:30-13:00 „Kącik Bajarza” – słuchanie średniowiecznych legend w klasztornym zaciszu (krużganki klasztorne)
13:30-14:00 pokaz walk rycerskich (park przy klasztorze)
15.00-16.00 warsztaty tańców dawnych i tradycyjnych – grupa “La Dame” (park przy klasztorze)
15:30-16:00 „Kącik Bajarza” – słuchanie średniowiecznych legend w klasztornym zaciszu (krużganki klasztorne)
